Bebekler Nasıl Uyur?
Bebek bakımıyla ilgili en çok tartışılan konulardan biri de bebeğin nasıl uyuduğu. Herkes bana hamileyken uykusuz gecelerin yakın olduğunu fısıldıyordu. Anlatıldığı gibi zor bir deneyim olmadı benim için. Bebekler kendi kendine uykuya dalmayı bilmiyorlar. O yüzden “bu çocuğun uykusu var o zaman neden uyumuyor” demeyip onun uykuya dalmasına siz yardımcı olacaksınız. Çocuk, uykusu geldikçe yavaşlar ve hareketleri engellenir. Bu durumdan hoşnut kalmayan bebişimiz huzursuzlanıp mızmızlanmaya başlar.
Uykusu gelen bebiş ne yapar?
Uykusu gelen bebiş esner. Belli bir aydan sonrada uzun uzun gözlerini ovuşturur. Sinyali alır almaz onu uyku moduna sokmalısınız. Çoğu uzman uyku ritüeli önerse de ben ritüel olmadan da uyutmayı başardım.Farklı uyutma yöntemleri:
Hamileyken okuduğum kitaplarda farklı yöntemler okumuştum. Hepsi bende işe yaramadı ancak her bebek farklıdır belki işine yarayan olur diye hepsini sıralayacağım.Şş pat yöntemi: Tracy Hogg’un önerdiği bu yöntemle çocuğa şşş sesi çıkarırken sırtına yavaşça pat pat diye vuruyoruz. Bunları yaparken yan yatırabiliriz bebeği. Bende işe yaramadı.
Yatır kaldır yöntemi: Yine Tracy Hogg’un önerdiği bu yöntem belli aydan büyük bebekler için uygun. Yatmayıp yatağında kalkan bebeği tekrar yatırıyoruz. Böyle yılmadan yüzlerce defa tekrar edebiliriz. Bu yöntem de bende pek işe yaramadı.
Dr. Karp’ın beş aşamalı yöntemi: Dr. Harvey Karp’ın Mahallenin En Mutlu Bebeği kitabında önerdiği beş aşamalı yöntem genellikle mucizevi görülüyor. Bu yönteme göre bebeklere rahim ortamını sunarsak bebek rahatlıyor ve daha rahat uykuya dalıyor. Bunun için beş koşul var. Kundak, şş sesi, yan yatma, sallama ve emme. Bütün bunları aynı anda yaparsak uyumayan bebiş kalmıyor. Biz kundakta durmadık. Çok hareketliydik o yüzden kundağı hep bozmayı başardık. Ancak kalan dördü de işe yaradı. Hatta sonra sadece sallamaya döndüm. Fakat Harvey Karp çocukları biraz sarsarak sallamayı öneriyor. Ben bu konuda ona katılmıyorum. Bu bebeği uyutma değil sersemletmeye sebep oluyor bence. Ben yavaş yavaş her insanın hoşlanacağı hızda salladım. Sonra büyüklerimin de tavsiyesiyle ayağımda sallamaya başladım. Böylelikle hem bana temas ediyor hem de sıcaklığımı hissediyor. Biz de bebekken ayakta sallanmışız ve bu yöntem gerçekten mantıklı geldi. Dr. Karp’a göre her bir yöntemi belli aylarda bırakmak gerekiyor ki çocuk alışkanlık geliştirmesin. Sallamanın 4. ayda bırakılması gerektiği söyleniyor. Biz de 4. ayda sallamayı bıraktık. Şu an Dr. Karp’ın önerilerinden biri olan emerek uyumaya devam ediyoruz. Yalnız emzikle değil beni emerek uyuyor. Karp’a göre 6. ayda emerek uyumayı bırakmalı ancak Adem Güneş’e göre de anneyi emmesi anne bebek bağlanması için önemli. Sonuçta kendini o şekilde daha güvende hissediyor. Bebeğin anne göğsünde huzur bulması kadar güzel bir şey olabilir mi? Bu sonradan bize problem oluşturacak mı göreceğiz.
Ferber yöntemi: Bir nevi bebeği ağlamaya bırakma yöntemidir. Bebeği yatağında yalnız bırakıyoruz ve ağlasa da ilgilenmiyoruz. Bu şekilde saatlerce ağlayan varmış galiba. Tabii bebek sonunda halsiz kalıp uyuyor. Bunu yapan olduğunu duymuştum. Bu yöntemi seçen ebeveynler çocuğun başka türlü kendi kendine uyumayı öğrenemeyeceğini savunuyor. Ben bu yöntemin ismini hamileyken okuduğum Tracy Hogg’un kitabında öğrendim. Tracy Hogg bu yöntemi kesinlikle önermiyor ve anne çocuk güven ilişkisine çok zarar verdiğini söylüyor. Hatta bu yöntemi uygulayanların önce güven ilişkisini tekrar kurmasını sonra uyutma yöntemi geliştirmesi gerektiği söyleniyor. Bebeğin belli aylarda ayrılık kaygısı geliştirdiğini düşününce bana da çok mantıklı gelmeyen zaten benim annelik içgüdülerime de ters gelen bir yöntem olduğundan uygulamadım.Çocuğu uyandırma: Tracy Hogg’a göre çocuğun rahat uyuması için aşırı yorgun düşmemesi gerekiyor. Bu yönden yukarıda bahsettiğim sinyalleri almanız önemli. Bu konuda bir diğer dikkat edilmesi gereken nokta gündüz uykularını alması. Bunun için çocuklar hangi aylarda kaç defa uyur bunu bile ezberlemiştim. Her gün birbirini tutmasa da genellikle gündüz uykuları şu şekilde oluyor.
İlk üç ay: 3-4 saatte bir
4-6 ay: Günde 4-5 defa
6-9 ay: Günde 3-4 defa
9-12 ay: Günde 2-3 defa
12 aydan sonra: Günde 1 defa
Bebek gün geçtikçe gündüz uykularını azaltacaktır. Başlangıçta beslenme uyku döngüsünden bile çıkamazken yavaş yavaş oyuna ne kadar zaman kalacağına şaşıracaksınız. Tracy Hogg’a göre gündüz uykuya daldığında 3 saatten fazla uyumasına izin verilmemesi gerekiyor. Yani gündüz uykusu 3 saatten fazla sürerse uyandırın diyor. Ben bunu uygun bulmadım ve çocuğun ne kadar uyuduğuna müdahale etmedim. İlk haftalar hariç. İlk haftalar alarm kurup gece bile üç saatte bir uyanıp emzirdim. İlk haftalar bebeğim karaciğeri tam çalışmadığı için bebeğin gündüz gece anne sütü emmesi gerekiyor. O yüzden uyuyan bebek uyandırılmaz sözüne ilk haftalar hariç uydum. Siz de ilk haftalar uyuyan bebek uyandırılmaz diyen büyüklerinizi dinlemeyin. Çünkü kan bilüribin seviyesi yükselen bebek uykuya eğilimli olur. Bu sizi yanıltmasın, bebeğiniz hasta oluyor olabilir. Doğum sonrası belki de sizin için çok zor olacak bir dönem ancak bebeğiniz için ilk birkaç hafta çocuğunuzu üç saaten fazla uyursa emzirmek için mutlaka kaldırın. Aslında uyanmasına bile gerek yok. Uyurken de emebilir. Ancak burada önemli olan nokta 3 saatte bir emzirmek.Bebekle birlikte uyumak: Ben bebeğimle birlikte uyumak istiyordum ancak ezerim diye çok korkuyordum. İlk üç ay geçince dayanamayıp yanıma yatırmaya başladım. O sırada Adem Güneş’in Güvenli Bağlanma adlı kitabını okuyordum. Uzman Pedagog Adem Güneş’e göre anne ve bebeğin güvenli bağlanması için ilk iki sene anne ve bebek birlikte yatmalıymış. Ben de bahane arıyordum zaten. Bana katılan bir uzman da var diyerek gönül rahatlığıyla bebeğimi yanıma aldım. Bir taraftan her anne çocuğu için doğru şeyi hisseder diye düşünüyorum. Ben böyle doğru hissettim ve mutlu mutlu beraber yatıyoruz. Ayrıca Adem Güneş’e göre madde bağımlılığı, alkolizm ya da bir uyku bozukluğu olmadığı sürece bir annenin bebeğini ezmesi imkansızmış. Belki çok küçükken kullanmak üzere baby nest alınabilir. Böylelikle bebişler anne sıcaklığı ve güveniyle uyumuş oluyor hem de en ufak ihtiyacında anne hemen yanında oluyor. Bebeğim üşüdü mü, terledi mi ya da hastalandı mı yatağında diye düşünmenize bile gerek kalmıyor. Acıktığında sizi ağlayarak uyandırmasına gerek kalmıyor. Kıpırdandığında bile hissediyorsunuz. Sonuç; ağlamayan mutlu bebişler.
Bebeğin gece uyanması: Bebek genellikle açlıktan uyanır ve emmek ister. Bebeğin karnını iyi doyurun, gece uyanmasın diyen çok. Hatta Tracy Hogg gece 11’de rüya öğünü için bebeğin kaldırılmasını öneriyor. Ancak anne sütü en fazla gece salgılanıyor. Bebek emdikçe daha çok stimüle oluyor. O yüzden bebek gece emmek için uyanıyorsa bunu engellememek gerekir ve mutlaka emzirilmesi gerekir diye düşünüyorum. Zaten ağlamasından da kendini belli eder. Susadığı ya da meme istediği zaman öksürür gibi ağlıyor. (Ağlama çeşitlerini anlama konusunda Tracy Hogg’un kitabı gerçekten çok işe yaradı.) Benimki emmek için uyanıyor. Emince de uyuyor.