Kanada Göçmenlik Rehberi
Neden göçmenliğe yöneldim?
2002 yılında daha bebeyken Türkiye’de bir şeylerin değişeceğini sezip Türkiye’nin yaşanmayacak hale geleceğinden korkmaya başlamıştım. O zamanlar kendimi başka ülkeye göç edecek şekilde hazırlama fikri oluşmuştu kafamda.
Sonra iyi yapıp gidebileceğim en iyi okul olan Hacettepe’yi seçmiştim. Orada daha iyi ingilizce öğrendim. Daha çok çalıştım. Erasmus’a katılıp bir süre Avrupa’da yaşadım. Geri döndükten sonra bir de yurtdışından staj ayarlayıp tekrar gittim geldim. Ama salak gibi yurtdışındayken aldığım iş tekliflerini de reddettim. Yani aklımın bir köşesinde yurt dışına göçmek vardı. Hazırlanmam gerektiğinin farkındaydım ama gitmek de istemiyordum yani. Boş durmadım bir sürü mesleki sertifika aldım. Master yapmaya başladım.
Sonra iş yerinden maaşımı alamayınca, hakkımı aradığımdaysa hukuk çalışmayınca, ülkenin zannettiğimden kat be kat daha kötü olduğunu ve göç etmenin zorunlu olduğunu kabul etmek zorunda kaldım. Ve internetten aratınca ve Kanada’nın popüler göçmen destinasyonlarından biri olduğunu görünce Kanada’yı araştırmaya başladım.
Neden Kanada?
Avrupa’da yaşamıştım. Ve yabancı hissini daha az yaşamak için göçmenlerin bol olduğu bir yere gitmeye karar verdim. En büyük kriterim buydu. Bu tarz ülkelerde ırkçılıkla karşılaşmak daha düşük bir ihtimal. İkinci kriterimse ana dilini zaten biliyor olmam. Başka bir dil konuşulan ülke olsa sıfırdan öğrenmem gerekecekti.
Kanada Göçmenlik Programları
Kanada’da pek çok göçmenlik programları var. Bunların çoğu yatırım gerektiriyor. Siz de benim gibi fakirim ama vasıflıyım diyorsanız Federal Skilled Worker kategorisi size uygun. Bu kategoride bir puanlama var 100 üzerinden. 67’yi geçerseniz göçmenlik başvurusunda bulunabiliyorsunuz. Peki puanlama nasıl yapılıyor:
FSW programı puanlamaları
Puanlamadaki ilk kriter dil. En fazla puanı İngilizceden alıyorsunuz. Sadece Quebec eyaleti Fransızca istiyor. Ama zaten Quebec eyaletinin seçim kriterleri çok farklı. Fransızcam zaten olmadığı için onu çok da araştırmadım açıkçası. İngilizce sadece Canada’da yapılan bir sınavla, Türkiye’de de girebileceğiniz Ielts denilen bir sınavın sonuçlarını kabul ediyor. Benim girdiğim dönemlerde ielts giriş ücreti daha uygundu ancak şu an kur farkından dolayı maalesef ücretler uçmuş durumda. Ielts’nin dört alt grubu var. Puanlama bu alt gruplar üzerinden yapılıyor. Okuma, yazma, anlama ve konuşma. Yalnız diğer üç gruptaki puanlar aynıyken anlama puanını biraz daha yüksek tutuyorlar. Yani diğerlerinden 7 almışsanız 6’şar puan verirken dinlemeden aynı puanı alabilmek için 8 puan almış olmanız gerekiyor. Ielts genele girmeniz gerekiyor. Ielts 9 puan üzerinden değerlendiriliyor ve herhangi bir alt grubundan 6’dan aşağıda bir puan almışsanız göçmenliğe hiç başvuramıyorsunuz. Eğer Fransızcanız da varsa orta bir seviyeye göçmenlik için az bir puan daha ekleyebiliyorsunuz.
İkinci kriter eğitim. Tabii en yüksek puanı doktora mezunlarına veriyor. Sonra master sonra lisans şeklinde gidiyor.
Üçüncü kriter iş deneyimi. Kaç sene iş deneyiminiz varsa ona göre bir puan veriyorlar. Yalnız iş deneyiminiz eğitiminizle uygun olmalı ve puan alabilmeniz için işinizin de belli bir kategoride olması lazım. Yani 4 yıllık üniversite mezuniyeti gerektiren işlerden puan alınabiliyor. Onun dışında diğerlerine puan vermiyor. Ayrıca Türkiye’de kayıt dışı çalışıyorsanız bunu göstermeniz zor olacaktır. Ya da uyduruktan ne iş yaptığınız belli olmadan işe girdiyseniz (belli bir yıldan önce maalesef sgk kayıtları yok) ve eski işvereniniz paraları cepcikleyip kayıplara karıştıysa da problem yaşayabilirsiniz.
Dördüncü kriter yaş. 18-35 yaş aralığına aynı puanı ve en yüksek puanı veriyor. 35’ten sonra her yıl için puan dramatik olarak düşüyor.
Beşinci kriter iş teklifi. Bu da herhangi bir iş teklifi değil sisteme yüklediğiniz diploma ve iş deneyimiyle ilişkili bir işin teklifi olmalı ve yine profesyonel 4 yıllık üniversite eğitimi gerektiren bir iş olmalı. Bu iş teklifi işi zormuş çünkü artık işverenlerin yurtdışından birini getirirlerken ülke içinden birilerini aradıklarını ve bulamadıklarıyla ilgili hükümete belge vermeleri gerekiyormuş.
Altıncı ve son kriter de uyum denilen bir kriter. Eşinizin Kanada’da akrabası var mı? Kanada’da sizin akrabanız var mı? Kanada’dan diplomanız ya da iş tecrübeniz var mı sorularına evet diyorsanız puanı kapıyorsunuz.
Kriterleri yüksekten alçağa doğru sıraladım. Yani dilden en yüksek puanı verirken uyumdan en düşük puanı veriyor.
67’yi geçiyorum başvurmak istyorum ne yapacağım?
Ielts’nin geçerlilik süresi 2yıl. 2yılı geçtiyse kabul etmiyorlar. Her şey tamamsa sadece diploma onaylatmak kalıyor. Çünkü siz mesela master mezunusunuz ama bakalım Kanada onu master seviyesi olarak kabul edecek mi? Ben bunun için Kanada’nın kabul ettiği WES diye bir kurum bulup oradan onay aldım. Sıkıntı çıkmadı diplomamı kabul ettiler. Sonra da online olarak başvuruyorsunuz. WES ücretli. Ielts’e de ödediniz. Başvuru tamamen ücretsiz. Sizin için başvuruda bulunan 10bin dolar falan isteyen şirketler var. Sakın onlara para kaptırmayın. Zaten çoğu biz danışman şirketiz adınıza başvuru yapıyoruz, kabulünüzü garantileyemeyiz falan diyor. Sakın… Zaten Kanada hükümeti armutun sapı üzümün çöpü diye ayıklarken sanki her elini kolunu sallayan girebiliyormuş gibi reklam yapılmasının sebebi bu danışmanım diyen kişilerin parayı kırmaları.
Büyük hayal kırıklığı CRS puanı
Başvurum kabul edildi. Ne oluyor ya demeden bir havuza düştüm. Meğer bu fsw başvuru puanları ilk eleme gibi bir şeymiş. Başka bir puanlama çıktı karşıma. Crs denilen bir şeymiş. Aynı kriterler ama daha karmaşık farklı bir puanlamaları var. 1200 üzerinden değerlendiriliyor. Hergeleler aylık kabul edilen sayıyla havuzda biriken puan aralıklarını her ay yayınlıyor. 430’u geçerseniz bir miktar 450’yi geçerseniz kabul edilme olasılığınız bayağı artıyor. Ben 380lerde kaldım maalesef.
CRS puanı arttırma yöntemleri:
Bu puanı arttırmak için bakalım ne çılgınlıklar yapacaksınız?
Kanada deneyimi
Yani kanadada ilgili iş deneyiminiz var mı? Ben zaten işe kabul edilsem neden bu kadar uğraşayım. Hayır yani bir yıldan az ya da sezonluk işleri de kabul etmiyorlar. Bir de Kanada’da okul okuduysanız olabilir. Ama tek başına yeterli değil. Ondan da bir sonraki yazımda bahsedeceğim.
PNP Eyalet adaylığı
Böyle bir şey var. Yani her eyaletin kendi kriterleri var. Ancak buna kabul edilirseniz adaylığı hangi eyaletten aldıysanız ancak o eyalette yaşayabiliyorsunuz. Temel olarak hepsi o eyaletten iş bulmanızı istiyorlar. Yine dediğime geliyor. Hani Kanada’da iş bulsam tamam zaten ne diye uğraşıyorum. Bazı eyaletler arada meslek listesi yayınlayıp sadece o meslek mensuplarına bir miktar daha kolaylık sağlıyor. Takip edilebilir. Bir ara Toronto Crs puanı 400 üstünde olanlara adaylık veriyordu. Ama çok denedim 400’e çıkmak her yiğidin harcı değil.
Ielts writing
Evet sadece ielts writing. Bazı komponentlerden 8.5 alan ben writingden 6’yı geçememiştim. Ielts writingden 7yi geçince crs 400lere çıkıyor garip bir şekilde. Ben de en mantıklısı bunu deneyeyim dedim. Birkaç kere daha ielts’ye girdim. Ve 6’yı geçemedim. Geçenler nasıl geçmiş diye araştınca Türkiye’de writingden 6’yı geçen birini bulamadım. Bu beni yıktı. Sınava Türkiye’den girip writingden 6’yı geçen biri varsa bana ulaşırsa sevinirim.
En mantıklısı
Tavuk mu yumurtadan çıkar yumurta mı tavuktan çıkar sorusuyla karşı karşıya geldim. İş bulmak için göçmenliğe kabul edilmek mi, göçmenliğe kabul edilmek için iş bulmak mı? Sağlıkçı olarak çalışabilmek için Kanada’dan lisans almak gerekiyor. Öncelikle ielts akademikten belli bir puan almak gerekiyor. Kanada diğer ülkelere göre daha düşük bir puanı kabul ediyor. Bu bir avantaj. Sonra çalışmak istediğiniz eyaletin kurumuna başvuruyorsunuz. Onlar eğitiminiz boyunca aldığınız dersleri inceliyorlar ve duyduğum kadarıyla size ekstra ders ve masraf çıkarabiliyorlarmış. Bu arada master mezunu olmak gerekiyor başvuru yapmak için. Başvuru en son baktığımda 600 dolar civarıydı. Kabul edildikten sonra teorik ve pratik sınav var ve onun da fiyatı 2000 dolar. Bu fiyat benim için yüksekti. O yüzden en azından bir göçmenliğe kabul edileyim en azından Kanada’da bir hayatı garantileyim öyle bu yatırımı yapayım dedim. Tabii bir de pratik sınav için Kanada’da olmam lazım. Bir iki kurs aldım, uçak bileti alacağım derken elimdeki para bitecek zaten. Bir de iklim alışık olduğumuz gibi değil ki, kar, kış…. Düzgün iklime gideyim diyip British Columbia eyaletine gideyim dedim o da dünyanın öteki ucu. Ama ben oyalandıkça bana çok gelen miktar, kur artışıyla bir servet halini aldı. Bu arada eğer iş bulmadan göçmenliğe kabul edilirseniz bankada 15bin ila 20bin dolar arası bir varlık göstermeniz gerekiyor onu da belirteyim.
Sağlıkçıyım. Çıkar yolum kalmadı bu yolda ilerleyeceğim diyorsanız. Yazılı sınav kısmına kadar gelip sınavı da geçtikten sonra interim personel olarak işçi arayanlar var çok olmasa da. Kanada’da böyle bir şekilde işe başlayıp orada pratik sınavlara girebilirsiniz. Alternatif olarak kendi profesyonel işinize değil de hasta bakıcısı ya da sağlık yardımcı personeli olarak işe girip hazır Kanada’dayken denklik işiyle uğraşabilirsiniz. Ben o şekilde iş aradım ancak dönen olmadı.
Başka Göçmenlik programları
Çok zengin değilseniz ve aman bu FSW pek zormuş diyorsanız bir kategori daha buldum. Bunlardan biri freelance işiniz varsa ve Kanada’da geçinebileceğiniz bir parayı altı ay boyunca gösterebilirseniz bu kategoriye giriyorsunuz. Ya da bir sanatçı ya da yazarsınız ve uluslararası bir ödülünüz ya da tanınmışlığınız var o zamanda bu kategoriye giriyorsunuz. Uluslararası yaptığınız bu işi 2 sene yapmış olmanız gerekiyor aralıksız. Uluslararası sporcular da bu kategoriye giriyor. Yetmiyor yine ielts istyorlar. Bu sefer 6’yı geçseniz yetiyor. Ancak bu kategorinin kabul süreci uzun sürüyormuş. 2sene sürebiliyormuş.
Mültecilik?
Kanada mesela Suriye gibi bazı ülkelerden mülteci kabul ediyor. Size altı ay aylık 1500dolar gibi bir para veriyor ve 6ay sonra göçmenliğe kabul ediyor iş bulabiliyorsunuz. Fakat savaş olan berbat ülke vatandaşlarından biri değilseniz mülteci olmak için Kanada’ya gitmek gerekiyor. Gerçekten Kanada’ya sığınmazsanız öldürüleceğiniz ya da hapse atılacağınızı hükümete ispatlamanız gerekiyor ki bu da çok kolay değilmiş. İspatlayamayıp ülkesine dönüp gerçekten öldürülenler olmuş. Ancak geçen yıllarda Kanada Türkiye için ispat zorunluluğunu kaldırmış. Yani yine bir şey uydurmanız gerekiyor ama kanıt kısmında biraz esnemişler. Türkiye’yi savaş olmayan berbat ülkelerden kabul ediyorlar galiba. Fakat bu yüzden Türkiye’den turist kabulü işini biraz sıkılaştırmışlar. Bazıları bunu da aşmak için önce ABD’ye gidip oradan sınırdan geçiyorlarmış. Açıkçası o kadar da değil diyerek bu alternatifi ciddi ciddi düşünmedim. Aslında sanırım Kanada’ya gitmeyi ciddi ciddi hiç düşünmedim.
Neden olmadı?
Aslında elimi kolumu sallayarak Kanada’ya giriş yapamamamın en büyük sebebi sürekli mevzuat değişikliği oldu. Ben ilk araştırmaya başladığımda master mezunu olan meslektaşlatımı direkt kabul ediyorlardı. O dönem sadece meslek listesi vardı çünkü. Ben masterı bitirene kadar işte yukarıda anlattığım bin tane şey geldi. Yok efendim sağlıkçılar geliyormuş sonra lisans alamıyormuş, benzincide pompacı oluyormuş. Biz burada peynir ekmeğe verecek paramız kalmamış çiğ sütle un bükücü haline gelmişiz adamların derdine bak. Ben de meraklı değildim zaten karınıza kışınıza.
Bu yazıyı kendi deneyim ve araştırmalarımdan yazdım. Bilgiler güncel değil. Fikir vermek için yazdım ancak siz ciddiyseniz kendi araştırmanızı yapın.